به نقل از «ایسنا»

«رباط فخرآباد» کاروانسرایی در خدمت مسافران و بازرگانان

تاریخ انتشار: ۲۶ فروردین ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۱۲۴۵۳۴

ایسنا/خراسان رضوی یک پژوهشگر و باستان‌شناس خراسانی گفت: رباط فخرآباد از جمله انبوه کاروانسراهایی است که فخر ایران در خدمت‌رسانی به مسافران، بازرگانان و زائران بوده و اکنون در شمار میراث‌های جهانی ثبت شده در فهرست یونسکو است.

رجبعلی لباف خانیکی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: رباط فخرآباد در مجاورت روستای فخرآباد در ۲۰ کیلومتری غرب روستای مرندیز از توابع بخش یونسی شهرستان بجستان واقع شده و فاصله آن تا شهر بجستان ۴۳ کیلومتر و تا مشهد ۳۱۰ کیلومتر است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی افزود: رباط آجری فخرآباد از جمله رباط‌ها یا کاروانسراهای متعددی است که بعد از یورش مغول‌ها به خراسان در مسیر میان تربت‌حیدریه و فردوس از طریق بجستان ساخته شده است. در سال ۶۱۷ هجری قمری صفحات شرقی ایران مورد تهاجم بی‌رحمانه مغول‌ها قرار گرفت و طی ۲ سال شهرها و آبادی‌های فراوان ویران و انبوهی از اهالی به خاک و خون کشیده شدند.

این پژوهشگر و باستان‌شناس خراسانی بیان کرد: با ویران شدن شهرهای بزرگی مانند طراز، خوارزم، سمرقند، بخارا، مرو، هرات و نیشابور، «شاهراه بزرگ شرق» یا «راه ابریشم» از حیز انتفاع خارج شد و بسیاری از کاروانسراها و کاخ رباط‌هایی مانند «رباط ملک»، «رباط آبگینه» (رباط شرف) و «رباط ماهی» متروک و به بیغوله و آغل گوسفند نیز تبدیل شدند.

وی اضافه کرد: یک فرمان عجیب و رویدادهای امیدبخش بعد از چنگیزخان مغول موجب شد که مشهد و هرات جایگزین نیشابور و مرو شوند و راه‌های تجاری در صفحات شرق و جنوب خراسان گسترش و رونق یابند. فرمان عجیب، دستوری بود که چنگیز به فاتحین شهر توس صادر کرد و آن‌ها را از یورش به مشهد که مدفن «فرزند پیامبر؛ امام رضا (ع) بود، بر حذر داشت».

لباف خانیکی با بیان اینکه رویدادهای امیدبخش احیای شهرهای هرات و توس در عصر «اوگتای» فرزند و جانشین چنگیز بود، خاطرنشان کرد: مشهد علاوه بر پناه دادن به بازماندگان و آوارگان ناشی از تاخت و تاز مغولان، از دوران ایلخانی به یک قطب زیارتی و تجاری تبدیل شد و راه‌های منتهی به مشهد پر رفت و آمد شد و از قِبَل آن تاسیسات راه و از آن جمله کاروانسراهای زیادی ساخته شدند.

وی تصریح کرد: یکی از راه‌هایی که خیلی مورد توجه و استفاده تجار و زائرین بود، راه مشهد، تربت حیدریه و بجستان بود که بعد از یورش مغولان کاروانسراهای متعددی مانند رباط‌های طرق، سنگ بست، سفید، زمان‌آباد، میاندشت، شور حصار، رباط سنگ، کامه، تروسک، گسکک، اسحق خانی، طبسی، لاری، زرمهر، زرنوخ، کمائی، فیض‌آباد، ظهیرآباد، میاندهی، یونسی، مرندیز، قاسم‌آباد و فخرآباد بجستان در آن مسیر ساخته شدند.

این پژوهشگر و باستان‌شناس خراسانی عنوان کرد: به نظر می‌رسد که بجستان در آن دوران به منزله یک قطب اقتصادی مهم بوده، زیرا واسطه خراسان با استان‌های کرمان، یزد، اصفهان، فارس و هرمزگان، به مثابه دروازه خراسان بوده و بارانداز کالاهایی که از طریق دریا به ایران وارد شده نیز محسوب می‌شود.

وی با اشاره به اینکه یکی از مجهزترین و زیباترین کاروانسراهای این مسیر «رباط فخرآباد» بازمانده از دوران قاجار است، اظهار کرد: این بنای مستطیل شکل از نوع رباط‌های چهار ایوانی با میانسرای نسبتا وسیع و برخوردار از فضاهای کاربردی متعدد از قبیل هشتی ورودی، دو اطاق در دو سمت هشتی، پلکان منتهی به بام، غرفه‌ها، حجره‌ها، مالبندها، و باراندازها است.

لباف خانیکی گفت: ساختار بنا به گونه‌ای است که می‌تواند تعداد زیادی مسافر را در خود جای دهد. به گونه‌ای که علاوه بر غرفه‌ها، حجره‌ها و رواق‌های داخل بنا، بر دیوارهای دو طرف ایوان ورودی در سمت غرب نیز غرفه‌هایی تعبیه شده تا مسافران مازاد بر گنجایش داخل رباط بتوانند در آن‌ها استقرار یابند.

وی افزود: ویژگی مهم رباط فخرآباد تزئینات آجری آن بر روی سرپایه‌ها و لچکی‌های دو طرف طاق‌ها و پیشانی ایوان‌ها و ایوانچه است که به صورت برجسته یا خفته راسته با آجرهایی که برحسب درجه پخت قرمز یا نخودی شده‌اند، به گونه رنگارنگ اجرا شده‌اند.

این پژوهشگر و باستان‌شناس خراسانی بیان کرد: یکی از زیباترین جلوه‌های هنری آجرکاری رباط فخرآباد، سقف هشتی ورودی در جبهه غربی آن کاروانسرا است. در آن موضع با آجر چینی‌های رنگارنگِ خفته راسته نقش ستاره‌های متحدالمرکز نقش بسته است.

وی با بیان اینکه در کاروانسرای فخرآباد امکانات رفاهی برای مسافران در نظر گرفته شده است، ادامه داد: ایجاد سکوهایی جهت اقامت خرکچی‌ها در کنار مالبندها، تعبیه اخیه بر دیوارها جهت بستن احشام، تعبیه بخاری دیواری در غرفه‌ها و حجره‌ها، احداث بارانداز برای نگهداری بار مسافر و دیگر امکانات رفاهی از آن جمله است.

لباف خانیکی مطرح کرد: رباط فخرآباد ۱۴ مهر ۱۳۵۴ به شماره ۱۱۸۵ در فهرست آثار ملی و در ۱۶ شهریور ۱۴۰۲ براساس مصوبه چهل و پنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی در فهرست یونسکو نیز ثبت شده است.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: خراسان را بشناسیم رباط کاروانسرای تاریخی ابنیه تاریخی استانی اجتماعی استانی اقتصادی تنبیه متجاوز استانی سیاسی لباف خانیکی غرفه ها رباط ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۱۲۴۵۳۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آفریقا، اقیانوس فرصت‌ها برای تجار و بازرگانان ایرانی/ضرورت صادرات برای تحقق جهش تولید

وزیر صمت در راستای برگزاری دومین اجلاس ایران و آفریقا و با توجه به آغاز به‌کار نمایشگاه فرصت‌های صادراتی (ایران اکسپو ۲۰۲۴)، فرصت پیش آمده برای ارائه‌ی دستاوردهای کشور به بازرگانان و تجار بین‌المللی، آفریقا را اقیانوس فرصت برای فعالان تجاری کشور دانسته و از صنعتگران ایران دعوت کرد تا از فرصت‌های اقتصادی در بازار آفریقا بهره‌مند شوند.

به گزارش ایسنا، روز گذشته (جمعه ۷ اردیبهشت ماه)، دومین اجلاس بین‌المللی ایران و آفریقا با حضور مقامات عالی اقتصادی بیش از ۳۰ کشور آفریقایی و با سخنرانی سیدابراهیم رئیسی در محل سالن اجلاس سران کشورهای اسلامی برگزار شد.

عباس علی آبادی- وزیر صنعت، معدن و تجارت- نیز که در این اجلاس حضور داشته و سخرانی کرده است، شب گذشته با حضور در یک برنامه تلویزیونی، با اشاره به اجلاس مذکور، اظهار کرد: اجلاس با آفریقا را داشتیم و از روز شنبه (هشتم اردیبهشت ماه) بزرگترین نمایشگاه دستاوردهای کشور برای معرفی به بیش از ۲۰۰۰ بازرگان و تاجر بین‌المللی برگزار می‌شود که قطعا تبعات خوبی به دنبال خواهد داشت.

برای تحقق جهش تولید، صادرات ضروری است

وی با بیان اینکه اجلاس آفریقا با تعداد زیادی از مقامات ارشد سیاسی آفریقا به خوبی برگزار شد که می‌تواند تاثیرات خوبی در رفاه و اقتصاد کشور داشته باشد، تصریح کرد: آفریقا، می‌تواند اقیانوس فرصت‌ها برای بازرگانان و تجار ایرانی باشد؛ از جمله مهمترین این فرصت توسعه‌نیافتگی کامل آفریقاست. البته آفریقایی‌ها به صورت جامع برنامه‌هایی را برای توسعه پیگیری می‌کنند و توانسته‌اند در این زمینه موفقیت خوبی با تلاش بسیار کسب کنند؛ این موفقیت‌ها نشان می‌دهد که آفریقایی‌ها بطور جامع و به صورت برنامه‌ریزی شده برنامه خوبی را دنبال می‌کنند و همین برنامه‌ها نشان می‌دهد که فرصت‌های بسیار زیادی برای صنعتگران، تجار و بازرگانان ما وجود دارد.

وی ضمن تاکید بر اینکه برای تحقق جهش تولید باید دروازه صادرات باز شود، گفت: در بسیاری از کالاهایی که در کشور تولید می‌شود، به‌سبب اینکه فرصت صادرات ندارد یا بازار صادراتی ندارد، مطابق با ظرفیت تولید صورت نمی‌گیرد و مجبوریم تولید را محدود کنیم؛ بطور مثال در حوزه‌ی لوازم خانگی، رشد خوبی به لحاظ کیفیت، کمیت و تیراژ داشته‌ایم اما همچنان در تهدید کالاهای قاچاق هستیم.

مقام عالی وزارت صمت، در تشریح چالش‌های موجود در آفریقا، تاکید کرد: یکی از مهمترین چالش‌های ما برای فعالیت در آفریقا، نبود زیرساخت است؛ البته این موضوع با توجه به ظرفیت‌هایی که در توسعه زیرساخت حوزه‌های انرژی و حمل‌ونقل داریم، یک فرصت محسوب می‌شود؛ نرخ رشد اقتصادی در آفریقا از متوسط جهانی بیشتر است، این به معنای فرصت است و ما باید از آن استفاده کنیم.

علی‌آبادی ادامه داد: درباره چالش‌های توسعه تجارت با آفریقا نیز مهم‌ترین چالش‌، رقبا هستند که تلاش می‌کنند پس از حضور ما در آفریقا با ابزارها و شیوه‌های مختلفی همچون تحریم، جلوی این موضوع را بگیرند. البته که برنامه وزارت صمت این است که تجارت ایران و آفریقا را توسعه داده و صادرات و واردات نسبت به شرایط فعلی، دو برابر شود. در این خصوص باید ظرفیت‌های مالی و اقتصادی خود را به نفع صادرات بسیج کنیم و هر مانعِ در مسیر صادرات را، برداریم.

وزیر صنعت، معدن و تجارت ادامه داد: برای آنکه بتوانیم در وهله‌ی اول در این اجلاس، بصورت رو در رو صنعتگران، تجار و بازرگانان و مسئولان  اتاق‌ها را در مقابل هم قرار دهیم تا شناخت آن‌ها از یکدیگر بیشتر شود، در گان نخست بایستی همین افزایش شناخت طرفین از یکدیگر فراهم شود. بنظر بنده در این نقطعه ضعف بسیار است؛ آفریقایی‌ها ما را خوب نمی‌شناسند ما هم آنها را خوب نمی‌شناسیم، نمی‌دانیم چه فرصت‌هایی آنجا وجود دارد. آنچه که تاکنون منعکس شده به نظر بنده کافی نیست،؛ فلذا باید بررسی جامع صورت بگیرد. مطالعات گسترده‌ای را در دست انجام داریم. سازمان توسعه تجارت نیز در تلاش است تا این فرصت‌ها را شناسایی و به اصحاب تجارت و صنعت معرفی کند.

وزیر صنعت، معدن و تجارت خاطرنشان کرد: در این توسعه‌ی تجارت، اولویت را در اختیار شرکت‌هایی قرار خواهیم داد که صادرات محور و دانش‌بنیان هستند؛ شرکت‌هایی که حداقل ارزبری و بیشترین میزان ارزآوری را دارند. در حوزه‌ی مشارکت مردم نیز، این مشارکت زمانی رخ خواهد داد که بتوانیم از سرمایه‌های خُرد مردم استفاده کنیم. تلاش ما بر این است که ارز را به افراد و شرکت‌هایی که در اولویت تخصیص ارز هستند، تخصیص دهیم تا به سمت تجارت و صادرات، آن هم صادرات به‌ مقاصدی نظیر آفریقا گام بردارند.

وی افزود: در حال حاضر به‌دنبال تعریف پروژه‌هایی هستیم که بر اساس آن‌ها بتوانیم صندوق‌های پروژه تاسیس کنیم تا مردم با سرمایه‌های خرد خود در پروژه‌های ملی مشارکت کنند؛ در این راستا به زودی اطلاع‌رسانی‌هایی صورت خواهد گرفت؛ چنانچه بتوانیم این هدف را محقق کنیم، بخش مشارکت مردم در شعار سال را به معنای واقعی و الگوی تازه محقق کنیم.

نمایشگاه دائمی کالاهای ایرانی در آفریقا تا پایان سال

او تاکید کرد: تلاش ما بر این است که تا پایان امسال در تمام یا حداقل بخشی از کشورهای آفریقایی که محوریت دارند، نمایشگاه‌های دائمی برای کالاهای ایرانی را فراهم کنیم؛ ضمن اینکه برای آفریقا نیز این فرصت را ایجاد خواهیم کرد که در کشور ما پایگاه معرفی خود را داشته باشند. خوشبختانه تراز تجاری ما با آفریقا کاملاً مثبت است؛ بنابراین رویکرد این است که واردات خود را نیز از آفریقا افزایش دهیم. تا پایان امسال تعداد رایزن‌های بازرگانی ما در آفریقا به ۱۲ مورد می‌رسد و تعداد مراکز بازرگانی به ۱۵ مرکز خواهد رسید.

علی‌آبادی تصریح کرد: رقبای ایران حتماً برای ایران مزاحمت ایجاد خواهند کرد؛ از جمله اقدامات مهمی که در این حوزه باید انجام داد، ایجاد و فراهم کردن ابزار تجارت است. مهمترین ابزار آن، حمل‌ونقل است. برای شرق و شمال آفریقا پوشش نسبتاً خوبی وجود دارد و طبق دستور رئیس‌جمهور نیز برای غرب و جنوبی آفریقا هم از لحاظ حمل‌ونقل پوشش بایستی داشته باشیم؛ کارهای سختی است اما حتماً انجام خواهیم داد.

 از اشتیاق آفریقا به استفاده از خودروهای روز دنیا، بهره‌ ببریم

وزیر صمت با تاکید بر اینکه آفریقا فرصت خوبی برای صنایع دانش‌بنیان ایران است، گفت: کشورهای آفریقایی در حوزه آموزش، هدف‌گذاری‌های خوبی کرده‌اند، ایران باید از این فرصت استفاده کند. همچنین شرکت‌های مهندسی و زیرساخت ما نیز می‌توانند پروژه‌های بزرگی در آفریقا اجرا کنند. کشورهای آفریقایی علاقه‌مند هستند از خودروهای روز استفاده کنند و این فرصت مناسبی برای ایران است.

وی در ادامه تاکید کرد: ما در بخش معدن ظرفیت‌های خوبی داریم، متاسفانه تا به امروز به قدر کافی به این موضوع پرداخته نشده است و در فرمایشات مقام معظم رهبری نیز به وضوح این موضوع را می‌بینیم. بارها تاکید داشتند و همین امسال هم تاکید داشتند که از فرصت معدن استفاده شود، اتفاق خوبی که باید بیافتد و تا حالا نیافتاده، اکتشاف است. ما باید اول ببینیم چه داریم. متاسفانه دراین بخش کم کار شده و بایستی بیشتر شود.

علی آبادی در پایان خاظرنشان کرد: برنامه ما این است که تا پایان سال ۱۴۰۳ همه کشور را پایش کرده و از همه ظرفیت‌ها استفاده کنیم. فراخوان خواهیم داد تا بدانیم چه داریم؛ بعد از آنکه  بدانیم چه داریم، این‌ها را به مزایده می‌گذاریم و مردم و صندوق‌های پروژه مردمی می‌توانند شرکت کنند. این صندوق‌ها بسیار سودآور هستند.

انتهای پیام